Όταν σχεδίαζα το ταξίδι στην Κροατία, δεν έδωσα μεγάλη σημασία στο Σπλιτ. Το θεώρησα περισσότερο ως ένα λιμάνι για να πάω στα νησιά που ήθελα να επισκεφθώ. Πλησιάζοντας στην πόλη, οι ανατολικού μπλοκ πολυκατοικίες στα προάστια έδειχναν να επιβεβαιώνουν την εντύπωση που είχα σχηματίσει. Όμως με το που βγήκαμε με το αυτοκίνητο στην παραλία… Αντίκρισα μία ζωντανή φινετσάτη ευρωπαϊκή μεσογειακή πόλη με πολλά κομψά παλιά κτήρια!
Αν και το Σπλιτ είναι η δεύτερη πόλη της Κροατίας σε μέγεθος, ενδιαφέρον κυρίως έχει η παλιά πόλη με τον υπέροχο παραλιακό πεζόδρομο την οδό Riva. Αν και σύντομη η παρουσία των Γάλλων τον καιρό του Ναπολέοντα πριν από δύο αιώνες περίπου, η μορφή που έχει σήμερα η Riva οφείλεται στο διάστημα που αυτοί κυβέρνησαν. Σήμερα είναι ο παράδεισος για τους πεζούς και είναι γεμάτη καφέ, εστιατόρια το ιδανικό μέρος για πρωινό καφεδάκι μέχρι και ποτάκι το βράδυ.
Κοιτάζοντας την παραλιακή οδό Riva, ξεχωρίζει το παλάτι του Διοκλιτιανού. Δεν ήξερα την ιστορία του Ρωμαίου αυτού αυτοκράτορα πριν έρθω εδώ. Ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός, που θεωρείται μεγάλος μεταρρυθμιστής της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αφού γλίτωσε το θάνατο από σοβαρή ασθένεια, πήρε την απόφαση να αποσυρθεί από την πολιτική. Αποφάσισε λοιπόν να χτίσει ένα ανάκτορο κοντά στην γενέτειρά του (τα Σάλωνα) και να αποσυρθεί μετά από λίγα χρόνια. Οι εργασίες για το ανάκτορο άρχισαν το 293 με σκοπό να ολοκληρωθεί εγκαίρως καθώς ο προγραμματισμός του ήταν να αποσυρθεί από την πολιτική το 305.
Έτσι και έγινε: το ανάκτορο τέλειωσε το 305, και ο Διοκλητιανός έγινε ο πρώτος Ρωμαίος Αυτοκράτορας που οικειοθελώς εγκατέλειψε το αξίωμά του. Λίγα χρόνια αργότερα μια ομάδα Ρωμαίων Συγκλητικών τον επισκέφθηκε στο ανάκτορό του, ζητώντας από τον πρώην αυτοκράτορα να επιστρέψει στη Ρώμη και να βοηθήσει την Αυτοκρατορία να ξεπεράσει αυξανόμενα πολιτικά προβλήματα. Ο Διοκλητιανός αρνήθηκε και ενώ τους έδειχνε τον κήπο του, τους είπε ότι δεν μπορούσε να αφήσει τον όμορφο κήπο του, που είχε δημιουργήσει με τα ίδια του τα χέρια.
Το ανάκτορο μοιάζει περισσότερο με Ρωμαϊκό στρατιωτικό φρούριο, παρά με ανάκτορο. Έχει πρόσοψη στη θάλασσα στη νότια πλευρά του, και περικλείει μια περιοχή 38 στρεμμάτων. Κάποια στιγμή το παλάτι εγκαταλείφθηκε, ενώ αργότερα έμειναν μέσα και γύρω από αυτό απλοί άνθρωποι. Σήμερα το ανάκτορο είναι η καρδιά της παλιάς πόλης, και βρίσκονται μέσα σε αυτό καταστήματα, αγορές, σπίτια, τουριστικά διαμερίσματα.
Το καμπαναριό του Καθεδρικού ναού του Sv. Duje
Ο καθεδρικός ναός του αγίου Δόμνιου (Svetog Duje), δεν είναι στην πραγματικότητα παρά το μαυσωλείο του Διοκλιτιανού που χτίστηκε όπως είπαμε το 305. Από τον 7ο αιώνα όμως μετατράπηκε σε ναό και που είναι αφιερωμένος στον άγιο Δόμνιο. Είναι ο παλιότερος καθολικός ναός στον κόσμο που παραμένει σε χρήση με την αρχική του μορφή. Το καμπαναριό είναι μεταγενέστερο, είναι του 12ου αιώνα.
Στο καμπαναριό οπωσδήποτε να ανέβετε για να δείτε τη θέα της πόλης. Μην την πατήσετε όπως εγώ και πάτε Κυριακή πρωί, γιατί την Κυριακή ανοίγει αργά. Την κυριακή έφευγα νωρίς για Brac και έτσι έχασα την ευκαιρία να δω την πόλη και να βγάλω φωτογραφίες από ψηλά!
Η αργυρή πύλη 
Η μπρούτζινη πύλη | (C) By SchiDD – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58399889
Το παλάτι είχε 4 πύλες: Στο νότο τη Μπρούτζινη πύλη που είναι και η μικρότερη από τη μεριά της θάλασσας. Από εδώ έμπαινε ο αυτοκράτορας με βάρκα. Ανατολικά την Αργυρή πύλη. Δυτικά την Σιδερένια πύλη που ήταν η πύλη για τα στρατεύματα και είναι η μόνη σε συνεχή χρήση έως σήμερα. Και βόρεια, η χρυσή πύλη ήταν η κύρια πύλη που χρησιμοποιούσε ο ίδιος ο αυτοκράτορας.
Η πόλη έχει αναμφισβήτητα ευρωπαϊκό αέρα. Από εδώ πέρασαν αρχαίοι Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Ενετοί, Αυστριακοί και ποτέ οι Οθωμανοί έστω κι αν κατέλαβαν την ενδοχώρα φτάνοντας λίγα χιλιόμετρα από την ακτή και το Σπλιτ. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια σημεία που η πόλη έχει πιο βαλκανικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα η αγορά με σουβενίρ αλλά και φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα δίπλα από τα τείχη.
Αν και η ίδρυση της πόλης του Σπλιτ συνδέεται συχνά με την κατασκευή του Παλατιού του Διοκλητιανού, στην πραγματικότητα η πόλη ιδρύθηκε παλιότερα ως Ελληνική αποικία με την ονομασία Ασπάλαθος. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο το όνομα της πόλης άλλαξε σε Σπαλάτουμ, και από εκεί προέκυψε το σημερινό όνομα Σπλιτ.
Το Σπλιτ το βράδυ… 
είναι γεμάτο ζωή 
Στο δάπεδο όλοι οι Κροάτες ολυμπιονίκες
Το βράδυ το Σπλιτ είναι γεμάτο ζωή και κόσμο, σε αντίθεση με το Ντουμπρόβνικ που στις 11 το βράδυ οι ορδές των τουριστών έχουν πάει για ύπνο.
Η οδός “Άφησέ με να περάσω” 
στενό στην παλιά πόλη
Τόσο στενά είναι τα σοκάκια, που ένα από αυτά ονομάζεται σε μετάφραση “Άφησέ με να περάσω”!
Από παραλίες δεν είχα αρκετό χρόνο να επισκεφθώ παρά μόνο την παραλία Kasuni (είναι 2χλμ από την παλιά πόλη) που είχε την καλύτερη αξιολόγηση στο ίντερνετ. Δυστυχώς αν και από ψηλά έδειχνε ελπιδοφόρα ήταν πολύ κάτω του μετρίου. Αντί για βότσαλα στην κυριολεξία είχε χαλίκια, ενώ το νερό δεν ήταν διαυγές (ίσως έτυχε). Ως δεύτερη επιλογή αν είχα χρόνο θα δοκίμαζα την παραλία Bacvice, από την άλλη μεριά της πόλης πίσω από το λιμάνι. Η Bacvice είναι πολύ πιο κοντά στην πόλη και είναι με άμμο!
Νιώθω ότι θέλω να έρθω ξανά στο Σπλιτ, και αυτή τη φορά να μείνω περισσότερο και να ανακαλύψω την πόλη καλύτερα (για παράδειγμα τον λόφο Marjan που δεν πρόλαβα να δω) αλλά και τις γύρω περιοχές έξω από την πόλη. Οπωσδήποτε την αρχαία πόλη Salona (Τα ρωμαικά Σάλωνα) και την πόλη Trogir (το αρχαιοελληνικό Τραγούριο δηλαδή) που βρίσκεται μόλις 27 χιλιόμετρα δυτικά. Προς Σπλιτ πραγματοποιούν απευθείας πτήσεις η Aegean Airlines, και η Croatia Airlines, οπότε δεν είναι απαραίτητο να πάει κανείς πρώτα στο Ντουμπρόβνικ.
